Onques n'amai tant com je fui amée

Richard de Fournival (Amiens 10 octubre 1201 + ca. 1259-60)

Onques n’amai tant com je fui amée
or m’en repenç se me peust valoir
k'amors m’avoit au meillour assenée
pour tout deduit et toute joie avoir.

Et le plus bel de toute la contrée
mais ore a il autrui s’amor dounée
ki volentiers à soi l'a retenu.

Lasse! pour quoi fui jou de mère née
par mon orgoil ai mon ami perdu.

Jamás amé tanto como fui amada,
ahora de ello me arrepiento, si me vale de algo,
pues Amor me tenía asignada, 
-para tener todo el placer y toda la alegría-
al mejor y al más bello de toda la comarca.
Pero ahora tiene él su amor dado a otra
quien con placer para si le tiene retenido.
Ay, en qué mala hora nací!
que por mi orgullo
he perdido a mi amado.


(gallica.bnf.fr) Chansonnier Noailles

Un tema del que me enamorara allá por mis veinte años, la primera vez que lo escuché en boca de Adolfo Osta, que por aquel entonces recién grababa su primer trabajo con el sello Saga donde yo trabajaba (grabación para la que realicé, de una manera altruista, la ilustración de la cubierta del disco CD).

Hoy por fin encuentro, gracias a la Biblioteca Nacional de Francia y a su proyecto gallica la partitura original; además de descubrir que se trata realmente de una pieza polifónica (un motete de la epoca) donde se escribe el tenor sobre el que se canta la melodía (en la versión del Cancionero du Roi solamente se nombra con qué tenor debía cantarse que por suerte sabemos con la versión del Cancionero Noailles), por lo tanto, bastará con transcribir el motete para saber la mesura real de la melodía.

Como curiosidad, todas las versiones que escuché no se ajustan fielmente a la melodía que aquí se escribió en ambas fuentes y no me refiero al ritmo, donde en estos temas tan antiguos la notación es siempre ambigua, si bien podemos ajustarnos bastante a como debió de ser en aquella epoca si seguimos las reglas marcadas por los tratadistas de la epoca en notación cuadrada y los modos rítmicos. Tal vez la versión que todos los grupos interpretan, o bien esté copiada en otros manuscritos, o bien sigan la misma transcripción a notación moderna y estén todos continuando con los errores que ésta pueda contener.

Puede que pronto pueda colgar aquí un registro sonoro para su comparación con otras interpretaciones... sólo me tengo que poner a ello... je je je.



Onques n’amai tant con je fui amée.
or m’en repent s’il me peust valoir
qu’Amors m’avoit au mellor assenée
por tout deduit et toute joie avoir

Et al plus bel de toute la contrée.
mais or ail autrui s’amor dounée
qui volentiers l’a a soi retenu.

Lasse! por coi fui je de mere née?
Par mon orgueill ai mon ami perdu.

(gallica.bnf.fr) BNF fr. 844 Chansonnier du Roi

Una versión que he encontrado que si se acerca a la notación:

si bien, como ya decía sobre el ritmo, éste contiene numerosas ambigüedades. Así pues cada interprete intenta llegar a sus propias conclusiones y a la que yo he llegado en estos días, dista un poco –en este punto y en algún que otro detalle– de esta última versión.

Fuentes donde se encuentra esta pieza:

Cod. Guelf. 1099 Helmst.
f. 219av-220
Manuscript of early Notre Dame polyphony. 13th century
W2 Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek

Fonds français 12615
f. 179
Manuscript of polyphony, c.1300
Chansonnier Noailles Paris, Bibliothèque Nationale

Fonds français 844
f. 205
Manuscript of polyphony, c.1300
Chansonnier du Roi Paris, Bibliothèque Nationale

Comentarios

Entradas populares de este blog

Ya hay fechas para el curso de polifonía corsa

Los Ta'amim, te'amim, tehamim...

Del Canto Corso